Sugar CUBES
Sana Ghobbeh
Omschrijving
In 2024 kreeg Sana Ghobbeh steun van de Vlaamse overheid voor het onderzoek en de creatie van een nieuwe performance. Voor het eerst zou ze werken met een locatie van openbare infrastructuur waar ze zelf fysiek nooit aanwezig was geweest: de ruïnes van de Kahrizak-suikerfabriek.
Om dit gebrek aan belichaamde kennis te compenseren, zette Sana een uitgebreid onderzoeksproject op, Sugar CUBES, waarin ze de historische banden tussen de Belgische suikerindustrie en de oprichting van de Kahrizak-suikerraffinaderij onderzocht. Ze verdiepte zich in het bietgebaseerde suikerproductieproces dat in beide gevallen werd toegepast, dook in archieven op zoek naar sporen van Belgische families die naar Iran trokken om de fabriek op te zetten, en zocht naar parallellen en verschillen in de verhalen van Kahrizak en Tienen.
De suikerfabriek in Tienen, België — waar de bekende suikerklont werd uitgevonden — is een succesverhaal. Ze is nog steeds een economische motor voor de stad en het land, en de familie die de fabriek oprichtte behoort tot de rijkste Belgen. In scherp contrast daarmee ligt de fabriek in Kahrizak, die met de hulp van Belgische industriëlen werd gebouwd, nu in puin. Een plek die moeilijk te vinden is, verborgen achter oude muren en nieuwere woonwijken die haar aan het zicht onttrekken. Officieel staat de site op de lijst als een van de vroegste voorbeelden van industriële architectuur in Iran, maar in werkelijkheid is ze onverzorgd en onbeschermd — een vergeten stukje geschiedenis, een verloren connectie waar niemand meer naar omkijkt.
Tijdens dit onderzoek werd een bezoek gebracht aan de suikerraffinaderij in Tienen om zowel de geschiedenis van de fabriek als de technische details van het raffinageproces te leren kennen. Daarbij werd ook een belichaamde ervaring opgedaan: hoe de geur van tonnen gekookte bieten een stad kan omarmen.
We spraken met de curator van het lokale historische museum om te begrijpen hoe de relatie tussen de fabriek en de stad zich door de tijd had ontwikkeld. Ook raadpleegden we het stadsarchief om sporen te vinden van historische suikerproducten voor export naar Iran, de bouw van de Kahrizak-suikerraffinaderij, en het bezoek dat de sjah van Iran in de jaren ’60 aan Tienen bracht.
De vele inzichten die dit onderzoek opleverde, stelden Sana in staat om haar eigen begrip van de Kahrizak-site opnieuw te vormen en te verbeelden. Dit leidde tot de creatie van de performance These roots never blossomed.